Zwarte Sinterklaas is de bijnaam voor een diplomatiek incident in de
Indonesisch-Nederlandse betrekkingen dat op 5 december 1957 plaatsvond.
Na een al maanden durende anti-Nederlandse stemming, waaraan ook president Soekarno
meedeed, werden op die dag de Nederlanders staatsgevaarlijk verklaard en
werd ze met klem verzocht Indonesië te verlaten. Nederlandse bedrijven werden
genationaliseerd. Bijna 50.000 Nederlanders vertrokken in de maanden daarop,
terwijl de economische banden vrijwel geheel werden verbroken.
Op 17 augustus 1960, vijftien jaar na het uitroepen van de Indonesische
onafhankelijkheid, werden ook de diplomatieke betrekkingen met Nederland
verbroken.
De benaming Zwarte Sinterklaas werd bedacht omdat deze gebeurtenis,
die samenviel met het traditionele Nederlandse Sinterklaasfeest, dat jaar een
zwarte schaduw over de feestvreugde wierp.
Oorzaken
De oorzaken waren de onwil van Nederland om Nieuw-Guinea te verlaten,
onvrede over de Nederlands-Indonesische Unie en het feit dat de economie
nog grotendeels in Nederlandse handen lag. De onwil om Nieuw-Guinea op
te geven was deels een gevolg van een ethisch ontwikkelingsbeleid en
een poging om deze keer een model-dekolonisator te zijn. Verder speelde
een sentiment mee dat er nog steeds een Nederlandse aanwezigheid in dit
gebied was.
Interne onrust
In Indonesië had Soekarno met veel onrust te maken – de Republik Indonesia
was in 1950 gevormd uit de Verenigde Staten van Indonesië – waardoor hij in
maart 1957 de staat van beleg afkondigde. Hij voerde hierna de Demokrasi
Terpimpin, geleide democratie, in met een buitenparlementair werkkabinet,
het kabinet-Djoeanda. Hij gebruikte het conflict met Nederland dan ook om de
wankele onderlinge samenhang van Indonesië te versterken.
Nieuw-Guinea en nationalisatie
Daarnaast was het ook de eindfase van de indonesianisasi, de nationalisatie
van de Nederlandse bedrijven. Eind oktober 1957 had de Indonesische
interim-minister van Buitenlandse Zaken al aangegeven dat nationalisatie een
reële optie was, terwijl Soekarno begin november aangaf dat er een einde
moest komen aan de handel met Nederland, als dwangmiddel in de kwestie
over Nieuw-Guinea. Ook een protestbijeenkomst, waarbij meer dan een miljoen
man op de been was in Jakarta, richtte zich tegen de Nederlandse kolonisatie.
Omdat Nederland weigerde om de kwestie over Nieuw-Guinea te bespreken,
had Indonesië drie jaar lang geprobeerd om bij de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties een resolutie voor bemiddeling in te dienen.
Toen deze op 27 november 1957 voor de vierde keer opnieuw geen
tweederdemeerderheid verkreeg, reageerde Indonesië woedend.
Op 30 november overleefde Soekarno in Cikini in het centrum van Jakarta
een aanslag. De anti-Nederlandse sfeer resulteerde op 3 december in de
overname van het kantoor van de Koninklijke Paketvaart Maatschappij in
Jakarta door werknemers. In de dagen daarna volgden vergelijkbare acties,
terwijl Nederlanders ook geweigerd werden in taxi’s en hun telefoons soms
werden afgesloten. Op 5 december werd besloten dat de werknemers in
het kader van de veiligheid de controle over de bedrijven moesten overgeven
aan het leger. In de dagen daarna werden de resterende Nederlandse banken
in Indonesië (Nederlandsche Handel-Maatschappij, Nederlandsch-Indische
Handelsbank en Nederlandsch-Indische Escompto Maatschappij) en
landbouwbedrijven overgenomen door het leger, waarna op 10 december de
eerste Nederlanders vertrokken.
Bron : Wikipedia
Foto : Javapost
Meer hierover lezen klik dan op onderstaande link .