Lezing Haar Goede Hand door Marion Bloem, dinsdag 25 oktober 2016
In de filmzaal in de mooie multifunctionele bibliotheek van Wassenaar houdt Marion Bloem haar lezing over haar laatste boek Haar Goede Hand.
Terwijl de gasten plaats nemen is Marion op haar laptop nog aan het voorbereiden. Zij verontschuldigt zich. Haar moeder was zondag gevallen en na een dag op de spoedeisende hulp te hebben gezeten is het sindsdien hectisch om veel te regelen zoals een verpleegbed en rolstoel.
Door alle hectiek is zij en haar man, die ook aanwezig is, vergeten om haar boek mee te nemen waaruit zij graag stukjes wilde voorlezen. Gelukkig had één van de gasten het boek bij zich heeft en het is toch prettiger uit voorlezen dan vanaf een laptop.
Marion legt uit hoe het komt dat zij dit boek heeft geschreven. Het gaat over haar moeder die dementerende is. Na het overlijden van haar vader, enige jaren geleden, zorgt zij enkele dagen per week voor haar moeder. Het viel op dat moeder steeds meer verward raakt en zonder ‘het woord te kennen’ en het zich te beseffen is Marion mantelzorger geworden. De relatie moeder-dochter is veranderd. Moeder is niet meer de verzorger, de dochter is, want naast haar vergeetachtigheid gaat zij ook fysiek achteruit. Marion heeft veel moeite mee dat haar moeder aan het dementeren is en niet meer die sterke vrouw is die zij altijd is geweest. Als schrijver kon Marion niet anders dan erover te schrijven. Het boek is een autobiografisch roman, omdat het zowel voor Marion als moeder te pijnlijk, te moeilijk, is om alleen autobiografisch te schrijven.
Haar Goede Hand verwijst naar moeders rechterhand. Moeder is rechtshandig maar door polio is zij gehandicapt aan haar rechterarm. Haar handicap is haar kracht. Door haar handicap heeft moeder een enorm doorzettingsvermogen en is zeer gedreven in alles wat zij doet en heeft gedaan. Zij moest en wilde laten zien dat zij alles (aan)kan. Hierdoor wist zij letterlijk en figuurlijk te overleven.
Met veel liefde en respect vertelt Marion over het leven van haar moeder. Om een goede beeldvorming te krijgen hoe sterk haar moeder was vertelt Marion hoe zij op een avond haar ouders aantrof toen ze onverwacht haar ouderlijk huis bezocht. Vader was door zijn ziekte fysiek erg zwak. Om hem naar bed te brengen moest hij de trap op. Vader leunde met zijn volle gewicht tegen moeder aan terwijl moeder hem met haar knieen in zijn knieholtes tree voor tree naar boven duwde. Haar rechterhand omklemt de trapleuning voor het evenwicht maar door haar handicap kon zij haar rechterhand niet verplaatsen. Met haar linkerhand om vaders lichaam heen pakte zij haar gehandicapte rechterhand om het een stukje verder op de trapleuning te verplaatsen, zodat zij samen weer een tree naar boven konden. ‘Wij doen dit al maanden zo’, geeft aan wat een eigenwijze en krachtige vrouw zij is.
In Indonesië was moeders leven zwaar. Niet alleen door haar gehandicapte rechterarm. Zij heeft ook een gehandicapte zus. Een klein gehandicapt vrouwtje die een slepend been en een kromgegroeide rug heeft die ondanks haar uiterlijk erg pienter is maar niet als zodanig werd behandeld. Moeder was het donkerste kind van het gezin en zij werd door haar ouders opgedragen haar oudere mooie blonde zus te beschermen. Tijdens de oorlog heeft moeder in een Jappenkamp gezeten, honger geleden en heeft de revolutiejaren meegemaakt.
Moeders prestatiedrang en wat zij in haar jeugd en verleden heeft meegemaakt is niet alleen van invloed geweest in de opvoeding van Marion en haar broers en zuster maar ook op hun carrières. Eén van de broers heeft een hoge functie bij de VN en strijdt om de honger uit de wereld te krijgen. Naast de strenge regels was moeders kracht in de opvoeding ‘doe wat je graag doet en doe je best’.
Marion vertelt een mooie anekdote waar in nog meer duidelijk wordt dat je niet met moeder moest spotten.
Voor moeder naar een ouderavond ging vertelde Marion terloops dat zij van de leraar al een tijdje niet meer het geschiedenislokaal in mocht en werd tijdens zijn lessen in de schoolbibliotheek opgesloten. De eerstvolgende les zat Marion weer in de les. Het was duidelijk dat moeder de leraar van katoen heeft gegeven. Maar door haar opsluiting, zij doodde haar tijd door o.a. gedichtenbundels te lezen, is wel aanleiding geweest om schrijver te worden.
In Nederland heeft moeder weinig over haar verleden verteld, maar tijdens haar terugreis met Marion naar Indonesië in de jaren 80 vertelde ze honderduit. Ook nu door haar Alzheimer komt haar verleden sterk naar boven.
Het niet onder ogen zien, de ontkenning van ouder worden en Alzheimer valt niet alleen voor moeder maar ook voor haar omgeving zwaar.
Tot slot vertelt Marion dat kort na het uitbrengen van dit boek Haar Goede Hand zij door een vrouw werd benaderd die haar zo dankbaar was voor het schrijven van dit boek. Het was zo herkenbaar. Marion was onder de indruk van deze vrouw en het gaf haar een goed gevoel.
Sandra Pisanis