Van generatie op generatie is de Indische rijsttafel als een koloniale erfenis doorgegeven.
De Indische eetcultuur en de rijsttafel is een product van het kolonialisme.
De gastvrouw en heer dachten door zoveel mogelijke Indische gerechten op tafel te zetten hun aanzien naar de buitenwereld te kunnen vergroten.Want hoe meer gerechten erop tafel stonden hoe rijker ze waren en dan hebben we het natuurlijk niet eens over het aantal bediendes die achter elke gast stonden,wachten wanneer ze het volgende gerecht weer konden opscheppen.
Tenslotte waren het de rijke Europeanen die de rijsttafel lieten serveren omdat ze dachten dat dit dus authenthiek Indonesisch was.Dat was het dus niet!!!
Vervolgens is het gebruik van de rijsttafel naar Nederland gebracht en door Chinese restauranthouders verder aan de smaak van de Nederlanders aangepast.
Zowel de Indonesiers als de Indo’s houden vaak van simpele gerechten.
Beetje rijst met sayur en wat gebakken kip of vis is veelal voldoende om ons weer heerlijk te laten eten.
Eigenlijk praten wij Indo’s zelden over de rijsttafel. Dat is eigenlijk heel logisch want zo eten wij niet dagelijks.
Wij Indo’s vinden het eten zelf veel belangrijker en met de eenvoud daarvan is weinig mis.
Toch wordt er wel eens een maaltijd aangeboden met meerdere gerechten met Indische, of beter gezegd Javaanse, gerechten bij een selamatan* of ceremoniële maaltijden, bijvoorbeeld bij het huwelijk, een geboorte of een overlijden. Maar dan is dat meer bedoeld als een soort offerande ter voortzetting van de selamat. Want zonder een selamatan het dagelijkse leven door laten gaan zou leiden tot disharmonie en ongeluk.
Tegenwoordig is het hier in Nederland natuurlijk anders geworden. Een rijsttafel is hier gemakkelijk te verkrijgen via een restaurant of cateraar en de oorspronkelijke achtergrond is praktisch verdwenen. Bovendien het gemak van het door een ander te laten koken en bakken is heel wat praktischer als zelf,soms dagenlang,in een keuken te staan om 15 of meer gerechten op tafel te krijgen. Ook wordt er bij de Indische families in huiselijke kring met feestelijke gelegenheden vaak uitgebreid gekookt en leeft de selamatan dus eigenlijk nog een beetje voort.
Een rijsttafel is een maaltijd bestaande uit witte en/of rijst met diverse bijgerechten. Het werd in de koloniale tijd in Nederlands-Indie door voornamelijk Javaanse kokkies bereid die in dienst waren van een welgestelde Hollandse ‘meester’ of gezin.
De kokkies dachten bij de bereiding van hun ‘inlandse’ maaltijden aan hetgeen zij gewoon waren te eten, en wellicht ook aan de feestmaaltijden die bijvoorbeeld in een kraton werden opgediend. Of aan de maaltijden die langs de kant van de weg kant en klaar konden worden gekocht. En niet te vergeten ook aan de selamatan in hun geboortedorp, tijdens
bijvoorbeeld een besnijdenis, huwelijk, of begrafenis.
Van de andere kant kregen de kokkies ook Hollandse recepten van de Hollandse mevrouwen, zoals die voor het smoren (semur) van vlees (sudderlapjes).
Een Indonesische maaltijd kent geen voorgerecht Een soep is altijd een maaltijdsoep (zoals bijvoorbeeld soto). En in Indonesie spreekt men ook niet van rijsttafel.
Dit geldt uiteraard ook voor het doorelkaar “tjampoeren” van bijvoorbeeld warm opgediende (?!) gado-gado uit Java, rendang uit West Sumatra, ayam rica rica uit Sulawesi, kip met Mexicaanse saus en babi guling uit Bali (babi panggang), zoiets als Hollandse stamppot- boerenkool, met zoute haring en kaasfondue door elkaar.
Daar moet je toch eigenlijk niet aan denken,toch?